Opolskie szkoły zawodowe na rynku pracy

Obserwując wyjazdy uczniów do nowoczesnych firm, prace zespołów kreatywnego myślenia „design-thinking“ czy realizację czterotygodniowych praktyk zawodowych możemy stwierdzić, że projekt nieźle „namieszał“ w relacjach szkoły – firmy. Na pytanie czy łatwo nawiązuje się nowe kontakty z przedsiębiorcami odpowiedź brzmi: wszystko zależy od sposobu przeprowadzenia pierwszej rozmowy i od dotychczasowych doświadczeń właściciela firmy w pracy z młodzieżą. W większości przypadków jednak nawiązywane przez Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji i Opolskie Centrum Rozwoju Gospodarki – lidera i współrealizatora projektu - nowe kontakty z przedsiębiorcami owocowały kontaktem ze szkołą, przyjęciem uczniów i swoistym testem jak to będzie, czy uczeń będzie przeszkadzał w normalnym funkcjonowaniu firmy, czy może będzie pomocny, kreatywny, ambitny. Tutaj każda z firm na początku daje szkole i uczniom kredyt zaufania, kolejny etap zależy już wyłącznie od młodzieży.

Wsparcie systemowe

Na dość dokładną analizę pozwala skala i zasięg realizowanego projektu. Projekt jest systemowym wsparciem wszystkich szkół prowadzących kształcenie zawodowe w województwie opolskim (55 zespołów szkół), obecnie w projekt zaangażowało się ponad 350 firm, a tylko w czterotygodniowych praktykach zawodowych uczestniczyło ponad 1000 uczniów. Bardzo ważna jest motywacja uczniów, którzy odpowiednio nastawieni i przygotowani pojawiają się w firmach – duży wpływ na odpowiednie przygotowanie mentalne ma szkoła. Jeśli chętny do współpracy, komunikatywny i ambitny uczeń melduje się w firmie, w której trafia na świetny zespół profesjonalistów – otrzymujemy idealny efekt. Zdobywanie w takich warunkach przez ucznia nowych umiejętności jest przyjemnością dla obydwu stron. Praktyki zawodowe pozwalają przedsiębiorcom na dość dokładne oszacowanie wartości młodych fachowców w kontekście ewentualnego zatrudnienia ich w przyszłości. To oczywiście jeden z powodów, dla którego przyjmują uczniów.

Poza tą tradycyjną formą współpracy z firmami w ramach projektu realizowane były spotkania z przedstawicielami biznesu na terenie szkół, wyjazdy studyjne do nowoczesnych przedsiębiorstw, a także dość nowatorska forma kształcenia zawodowego „design-thinking“. Zespoły tworzące „design-thinking“ składają się z kilku uczniów i są grupami kreatywnego myślenia i nowatorskiego podchodzenia do problemów związanych z procesami technologicznymi w firmach. Takich zespołów powstało 50 i każdemu z nich przydzielona była firma na terenie Opolszczyzny, która przygotowała uczniom konkretne zadania i problemy do rozwiązania. W ramach projektu zespoły te średnio 3 razy w roku miały zorganizowany wyjazd do firmy. Tam spędzały kilka godzin pracując nad swoimi projektami. Praca ta wymagała jednak od uczniów kreatywności, wiedzy i zaangażowania, a już sam fakt że nauka realizowana jest na terenie prawdziwej linii produkcyjnej pod okiem specjalistów sprawiał, że młodzież mogła się poczuć inaczej niż w szkolnej ławce.

W niektórych przypadkach uczniowie utrzymywali częstszy kontakt z firmą, realizując zdalnie dodatkowe zadania. W tych grupach nie mógł się trafić uczeń na siłę oddelegowany ze szkoły, bo efektem takiej współpracy byłoby zniechęcenie przedsiębiorców do włączania się w kształcenie zawodowe. Podkreślić jednak należy, że sporo projektów realizowanych przez uczniów w ramach „design-thinking“ rozwija się dobrze i angażuje obydwie strony. W niektórych przypadkach owocuje konkretnymi ofertami pracy dla młodzieży po zakończeniu przez nich kształcenia w szkołach.

Dobre przykłady „podaj dalej“

Przykłady dobrych praktyk takiej współpracy pomiędzy szkołami i przedsiębiorcami należy rozgłaszać „na dachach“, gdyż kolejni właściciele firm słysząc o takich udanych projektach często sami zgłaszają się do biura projektu i chcą nawiązać kontakty ze szkołami. Byłoby jednak nie fair mówić tylko o udanych próbach współpracy szkoła – rynek pracy. Zadzryło się też kilka przypadków, gdzie albo uczeń zupełnie nie przejawiał ochoty do współpracy z firmą podczas „odbębniania“ obowiązkowej praktyki zawodowej, albo firma przyjmując ucznia wymagała od niego zbyt wiele lub co gorsza oczekiwała darmowej siły roboczej... Takie przypadki na szczęście dzięki czujności przedstawicieli szkół, personelu projektu i rodziców były bardzo szybko demaskowane. Warto więc by każda z opolskich szkół budowała sobie bazę zaufanych przedsiębiorców, z którymi będzie mogła współpracować w kwestii kształcenia zawodowego swoich uczniów.

Trzeba podkreślić fakt, że w projekcie biorą udział również szkoły specjalne prowadzące przysposobienie młodzieży do zawodu. Dla tych uczniów wsparcie jest oczywiście dostosowywane do ich możliwości, jednak tutaj również udało się nawiązać stałą współpracę szkół i przedsiębiorców – przykładem może być współpraca Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w Kluczborku z hotelem **** Spałka.

Gdzie można zapoznać się z ofertą opolskich szkół zawodowych oraz zobaczyć bazę firm współpracujących z nimi w jednym miejscu? Jednym z zadań projektu „Opolskie szkolnictwo zawodowe bliżej rynku pracy“ jest rozbudowa portalu www.ksztalceniezawodowe.eu- tutaj znajduje się baza oraz wyszukiwarka szkół i firm z nimi współpracujących w zakresie kształcenia zawodowego.

Projekt realizowany jest do końca maja 2015 roku i na dojrzałe owoce trzeba jeszcze poczekać, ale warto czerpać ze zdobytego doświadczenia realizatorów projektu i promować przykłady dobrych rozwiązań przybliżania szkół zawodowych do rynku pracy – nigdy odwrotnie.

Adam Koj

wrzesień 2014 r.